Η φιλοσοφία της πρόληψης σε όλα τα ιατρικά επαγγέλματα αυξάνεται από μια παγκόσμια προοπτική. Στην πραγματικότητα, η πρόληψη των χρόνιων μη μεταδοτικών ασθενειών, που είναι η μεγαλύτερη επιβάρυνση της ασθένειας και της αναπηρίας σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια. (1) Το κίνητρο είναι να εξασφαλιστεί καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους και μείωση των δαπανών δημόσιας υγείας.

Στην οδοντιατρική, η περιοδοντίτιδα είναι μία από τις κύριες χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες. Οι ειδικοί ανά τον κόσμο στην περιοδοντολογία και την επιστήμη έχουν δημοσιεύσει διάφορες οδηγίες σχετικά με την πρόληψη των περιοδοντικών νόσων (2).

Η περιεμφυτευματίτιδα αποτελεί μια εκδοχή της περιοδοντίτιδας του 21ου αιώνα και η συχνότητα εμφάνισής της αυξάνεται καθώς η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων αυξάνεται (Εικόνες 1-3). Όπως και η περιοδοντίτιδα, πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που σχετίζεται με το βιοϋμένιο, αλλά αντί να επηρεάζει τους περιοδοντικούς ιστούς και το οστούν, χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του περιεμφυτευματικού βλεννογόνου και επακόλουθη προοδευτική απώλεια του στηρικτικού οστού.(3) Οι κύριοι λόγοι ανησυχίας σε αυτή την περίπτωση είναι η αιτιολογία όπου ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο (4) και η έλλειψη μιας θεραπείας που θα αποτελεί τη «χρυσή σταθερά». Τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα προληπτικά μέτρα είναι πραγματικά σημαντικά για την πρόληψη της βλεννογονίτιδας και της περιεμφυτευματίτιδας και για την αποφυγή υποτροπών, αλλά υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να εξεταστούν πριν την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων προκειμένου να μειωθούν τα ιατρογενή προβλήματα. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσθετικές λύσεις εκτός από τα εμφυτεύματα που οι επαγγελματίες οδοντίατροι θα μπορούσαν να προτείνουν στους ασθενείς, εάν δοθεί εξ’ αρχής η απαιτούμενη προσοχή στην όλη κατάσταση. Τα εμφυτεύματα μπορεί να μην είναι πάντοτε προς το συμφέρον του ασθενούς.

Για τους λόγους αυτούς, πριν από την τοποθέτηση ενός εμφυτεύματος, κάθε κλινικός ιατρός θα πρέπει να εκτιμήσει όχι μόνο τους παράγοντες που αφορούν τον ασθενή και την περιοχή, αλλά και τις χειρουργικές, προσθετικές, υγιεινολογικές  και οδοντοτεχνικές δεξιότητες προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα εμφάνισης περιεμφυτευματίτιδας στο μέλλον. Τα ακόλουθα πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν από την πρωτογενή και τη δευτερογενή πρόληψη και είναι η πρόταση των συγγραφέων ότι αυτή η προσέγγιση θα ονομάζεται "Πρόληψη 0".

Εκτιμήσεις σχετικές με τον ασθενή

Όταν αποφασίζουμε να αποκαταστήσουμε έναν ασθενή με οδοντικά εμφυτεύματα, πριν από τον χειρουργικό σχεδιασμό, πρέπει να ενημερώσουμε προσεκτικά τον ασθενή για τα χαρακτηριστικά αυτής της διαδικασίας. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η προσωπική καθημερινή στοματική υγιεινή στο σπίτι και η κατάλληλη συμμόρφωση όσον αφορά τους επανελέγχους και την υποστηρικτική θεραπεία αποτελούν αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα. (5) Η επίγνωση της διαδικασίας και η συμμόρφωση είναι οι βάσεις για την επιτυχία, αλλά ο κλινικός γιατρός πρέπει επίσης να ενημερώσει τον ασθενή για την επίπτωση συστημικών νόσων (ατελής οστεογένεση, εξωδερμική δυσπλασία, διαβήτης), φαρμάκων (διφωσφονικά), θεραπειών (ακτινοθεραπεία στις γνάθους), συνηθειών (κάπνισμα, κακή στοματική υγιεινή) και ιστορικού επιθετικής περιοδοντίτιδας (6) ως σχετικών παραγόντων κινδύνου των περιεμφυτευματικών νόσων (7).

Εκτιμήσεις σχετικές με την περιοχή

 Η διαδικασία επούλωσης μετά την απώλεια των δοντιών οδηγεί σε μια μεταβαλλόμενη μείωση των διαστάσεων της φατνιακής ακρολοφίας, οδηγώντας σε ελλείμματα σκληρών και μαλακών ιστών. Ο κλινικός ιατρός πρέπει να αξιολογήσει προσεκτικά όλες τις περιοχές που εκτίθενται στους ακόλουθους παράγοντες, διότι εμφανίζουν διαταραγμένο επουλωτικό δυναμικό: απώλεια περιοδοντικής στήριξης, φλεγμονές ενδοδοντικής αιτιολογίας, επιμήκη κατάγματα ριζών, λεπτό παρειακό οστικό πέταλο, παρειακή / γλωσσική θέση δοντιού σε σχέση με το τόξο, τραυματική εξαγωγή, πνευμάτωση του ιγμορείου άντρου, φάρμακα και συστημικές νόσοι που μειώνουν την ποσότητα του νεοσχηματισμένου οστού, αγενεσία δοντιών και πίεση στους μαλακούς ιστούς από κινητές προθέσεις.

Άλλοι παράγοντες σχετικοί με την περιοχή σχετίζονται με την ανατομική γνώση και με την κατάλληλη ανατομεία της περιοχής (ιγμόρειο άντρο, κάτω φατνιακό νεύρο), την ενδοδοντική και περιοδοντική υγεία των παρακείμενων δοντιών και τον φαινότυπο του ασθενούς. Σύμφωνα με τους Linkevicius & συν. υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι ο λεπτός ουλικός φαινότυπος οδηγεί σε αυξημένη οστική απώλεια στην παρυφή της φατνιακής ακρολοφίας σε σύγκριση με τον παχύ ουλικό φαινότυπο γύρω από τα εμφυτεύματα. (3, 8) Η έλλειψη οστού έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη διαφόρων εναλλακτικών χειρουργικών τεχνικών για την αποφυγή εκτεταμένων οστικών αναπλάσεων ή μοσχευμάτων, όπως τα κοντά εμφυτεύματα, τα κεκλιμένα εμφυτεύματα, τα εμφυτεύματα στην πτερυγοειδή απόφυση, με αμφίβολα αποτελέσματα, αλλά σίγουρα μειώνοντας την καθαριστικότητα και τη δυνατότητα συντήρησης των εμφυτευμάτων και των προθέσεων.

Δεξιότητες υγιεινολόγου και συσκευές

Αυτό το επαγγελματικό προφίλ διαδραματίζει βασικό ρόλο στην πρόληψη των ασθενειών και στην προαγωγή της στοματικής υγείας (9).Οι υγιεινολόγοι δεν θα πρέπει να περιορίζουν τις δραστηριότητές τους στους καθαρισμούς, αλλά να ενεργούν ως προσωπικοί εκπαιδευτές του ασθενούς, παρακινώντας τους ασθενείς όχι μόνο στις οδοντικές συνήθειες αλλά και στον τρόπο ζωής, για παράδειγμα όσον αφορά την διακοπή του καπνίσματος και τη διατροφή. Πρόκειται για έναν ειδικό που με φιλικό τρόπο ενισχύει την πιστότητα των ασθενών στο οδοντιατρείο, ακόμη και σε φοβικούς ασθενείς, και διατηρεί τις αποκαταστάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί από τον οδοντίατρο (10).

Για την παροχή επαγγελματικής φροντίδας με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο, είναι υποχρεωτική η χρήση μεγέθυνσης με loupes καθώς και παραγόντων που αποκαλύπτουν την πλάκα και κατάλληλων συσκευών, ειδικά εάν η αποκατάσταση είναι δύσκολη στη συντήρησή της για τον ασθενή. Η σωστή και περιοδική απομάκρυνση του βιοϋμενίου πρέπει να θεωρείται ως πρότυπο φροντίδας για την πρόληψη και τη διαχείριση της περιεμφυτευτικής νόσου. (11) Για το λόγο αυτό, οι ασθενείς θα πρέπει να παρακινούνται και να διδάσκονται την καθημερινή συντήρηση του εμφυτεύματος, η οποία πρέπει να αρχίζει πριν από την τοποθέτηση του εμφυτεύματος και να συνεχίζεται μετά τη θεραπεία σε ένα τακτικό, εξατομικευμένο καθεστώς επανάκλησης (εικ. 4 & 5).